چالش‌های حفظ و توسعه معماری ایرانی-اسلامی، از تخریب بناها تا کمبود استادکاران ماهر

سید محمدرضا خلیل‌نژاد، در گفت‌وگو با ایسنا از خراسان جنوبی به بررسی ویژگی‌های متمایز معماری ایرانی-اسلامی و تأثیرات فرهنگی و تاریخی آن پرداخت.

 خلیل‌نژاد با تأکید بر ویژگی‌های خاص معماری ایرانی-اسلامی، بیان کرد: یکی از بارزترین ویژگی‌های این نوع معماری، ترکیب هنر و کارکرد است و عناصری مانند ایوان‌ها، گنبدهای دوپوسته و مناره‌ها نه تنها جنبه‌های زیبایی‌شناسی دارند، بلکه کاربردهای عملی نیز دارند؛ به عنوان مثال، گنبد مسجد شیخ لطف‌الله در اصفهان نمونه‌ای است که همزمان با زیبایی، به تهویه و خنک‌سازی فضا نیز کمک می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه بیرجند در خصوص تزئینات نمادین معماری ایرانی-اسلامی افزود: کاشی‌کاری معرق با نقوش هندسی و اسلیمی، گچ‌بری‌های پیچیده و خوشنویسی آیات قرآنی همگی به انتقال مفاهیم معنوی و فرهنگی کمک می‌کنند؛ این تزئینات نه تنها به زیبایی فضا می‌افزایند بلکه عمق معنایی را نیز به بناها می‌بخشند.

تأثیرات فرهنگی و تاریخی معماری ایرانی-اسلامی

خلیل‌نژاد با اشاره به تأثیرات فرهنگی و تاریخی معماری ایرانی-اسلامی، گفت: این نوع معماری به شدت تحت تأثیر فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف قرار داشته است؛ به عنوان مثال، تلفیق معماری ساسانی با مفاهیم اسلامی در طراحی بناها به غنای معماری ایرانی-اسلامی افزوده است و همچنین، نقش حکومت‌ها در شکل‌گیری و توسعه این معماری غیرقابل انکار است، صفویان با ساخت میدان نقش جهان در اصفهان، هنر ایرانی-اسلامی را به اوج رساندند.

وی درخصوص مسجد نصیرالملک در شیراز، اظهار کرد: این مسجد به خاطر بازی نور از طریق شیشه‌های رنگی در صبحگاه، تجربه‌ای روحانی و منحصر به فرد خلق می‌کند که نشان‌دهنده هماهنگی بین نور، رنگ و معماری است.

آینده معماری ایرانی-اسلامی و چالش‌های آن

وی با اشاره به چالش‌های حفظ و توسعه معماری ایرانی-اسلامی، تصریح کرد: حفظ بناهای تاریخی یکی از چالش‌های مهم در عصر کنونی بوده و تخریب بناها به دلیل توسعه‌های غیرمجاز و فرسایش مصالح از جمله مشکلاتی است که باید به آن توجه شود؛ همچنین، کمبود استادکاران ماهر برای مرمت آثار تاریخی می‌تواند به کاهش کیفیت مرمت‌ها منجر شود.

عضو هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه بیرجند، در خصوص آینده معماری ایرانی-اسلامی، خاطر نشان کرد: آینده این نوع معماری به ادغام فناوری‌های نوین و مفاهیم سنتی بستگی دارد که استفاده از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی طراحی‌های اقلیمی و تحلیل داده‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت بناها و افزایش پایداری آن‌ها کمک کند؛ همچنین توجه بیشتر به اهمیت حفظ این نوع معماری و ارزش‌های آن باید در دستور کار قرار گیرد.

انتهای پیام