مکتب نظام اسلامی باید مبتنی بر خانواده باشد
به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام ولی‌الله نقی‌پور فر عصر دوشنبه در سلسله نشست‌های پنجمین مدرسه حکمرانی اسلامی که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با موضوع «مبانی مدیریت اسلامی خانواده‌محور» برگزار شد، با تاکید بر اهمیت محوریت خانواده در نظام اسلامی، به بیان دیدگاه‌های خود پیرامون ارتباط میان ارزش‌های اسلامی و ساختار اجتماعی پرداخت و اظهار کرد: نظام اسلامی، به‌ویژه در حوزه مدیریت، نظامی مبتنی بر خانواده است.
علوم انسانی اسلامی یکی از بدیهیات اندیشه اسلامی است
رئیس پژوهشکده مدیریت اسلامی با بیان اینکه سوره والعصر می‌تواند به عنوان منشور علوم انسانی و اسلامی تلقی شود، ابراز کرد: علوم انسانی اسلامی یکی از بدیهیات اندیشه اسلامی است؛ اما مسئولان مربوطه به جای استمرار و تعمیق این جلسات علمی، گاه رویکردهایی اتخاذ کرده‌اند که نسبت مستقیمی با رهنمودهای رهبری نداشته است.
حجت‌الاسلام ت نقی‌پور فر با اشاره به ضرورت بازنگری در علوم انسانی اسلامی گفت: سوره والعصر به روشنی بیان می‌کند که انسان همواره در خسران غوطه ور است، مگر اینکه پیوندی اساسی با خداوند برقرار کند و همین پیوند است که مانع از گمراهی فردی و اجتماعی می‌شود.
رئیس پژوهشکده مدیریت اسلامی تصریح کرد: از ابتدای خلقت، هر تمدن یا گروهی که ارتباط خود را با خداوند قطع کرده، دچار خسران شده است و تاکید خداوند در آیات مختلف قرآنی بر این حقیقت دلالت دارد.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: آیه بعثت نمونه‌ای واضح از پیوند عمیق میان تمدن‌ها و خداوند است؛ چرا که در زمانی که بسیاری از جوامع در تاریکی مطلق بودند، این آیه توانست مسیر هدایت الهی را برای آنان روشن کند.
حجت‌الاسلام نقی‌پور فر به جایگاه رابطه بین علم و دین نیز اشاره داشت و عنوان کرد: این پیوند رابطه‌ای جداناشدنی است، هرچند امروزه برخی ممکن است شک و تردیدهایی در این خصوص داشته باشند.
عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه قم با استناد به سوره نور اذعان کرد: رابطه‌ای مهم و ماهوی میان وحی و عقل وجود دارد؛ به گونه‌ای که عقل در چارچوب دین رشد و تعالی می‌یابد ضمن اینکه زندگی مادی انسان نیز می‌تواند بر پایه دین الهی سامان یابد.
وی همچنین تاکید کرد: نسبت دین به علم الهی باید کاملاً روشن شود و لازم است فلسفه این رابطه عمیق به‌طور جامع مورد بررسی قرار گیرد تا جایگاه علم در چارچوب الهی آشکارتر شود.
قطع ارتباط عقل با خداوند سرآغاز خسران انسان خواهد بود
رئیس پژوهشکده مدیریت اسلامی گفت: قطع ارتباط عقل با خداوند سرآغاز خسران انسان خواهد بود، بنابراین برای جلوگیری از چنین وضعیتی، باید چندین اقدام کلیدی در نظر گرفته شود که نخست، تقویت عقلانیت دینی و به دست آوردن فهم صحیح از دین است؛ چرا که معرفت مقدمه‌ای برای ایمان محسوب می‌شود و سوره ملک نیز بر اهمیت این معرفت تاکید دارد.
عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه قم یادآور شد: امروزه در بحث معرفت دینی دچار چالش‌های اساسی شده‌ایم که این چالش‌ها نه تنها در سطح اعتقادات و فقه اسلامی بروز کرده‌اند، بلکه نگرش کلی جامعه نسبت به اسلام را نیز تحت تأثیر قرار داده‌اند.
انسجام اجتماعی، بستر گسترش اندیشه دینی و انسانی به شمار می‌آید
حجت الاسلام نقی‌پور فر اضافه کرد: پژوهشگاه‌ها و نهادهای علمی باید با جدیت بیشتری به کاوش در این مسائل بپردازند و ضرورت دارد تا انسان به اصول و آموزه‌های دین عمل کند و انسجام اجتماعی، بستر گسترش اندیشه دینی و انسانی به شمار می‌آید.
رئیس پژوهشکده مدیریت اسلامی اظهار کرد: باید اثربخشی آموزه‌های دینی در حوزه‌های گوناگون به نمایش گذاشته شود؛ چراکه با تحقق این امر، مردم به‌صورت گسترده به سوی دین گرایش پیدا می‌کنند.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: قرآن همواره در حل مسائل راهگشا بوده است و بسیاری از مشکلات موجود ناشی از درک نادرست یا عدم عمل به دستورات الهی است که فهم صحیح قرآن و عمل به آن گامی اساسی در مسیر حل این چالش‌ها محسوب می‌شود.
مکتب نظام اسلامی باید مبتنی بر خانواده باشد
وی ادامه داد: علوم انسانی اسلامی و مکتب نظام اسلامی باید مبتنی بر خانواده باشند، هرچند امروزه سندها و سیاست‌های ملی ارزشمندی در این راستا تدوین شده‌اند، همچنان کم‌توجهی قابل توجهی در این حوزه وجود دارد.
عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه قم با تأکید بر لزوم جایگاه محوری خانواده در سیاست‌های اجرایی، نظام‌های آموزشی، فرهنگی و اقتصادی، بیان کرد: تفاوت عمده مدیریت اسلامی با مدیریت مرسوم آن است که در مدیریت رایج، فردگرایی ترویج شده؛ درحالی‌که در مدیریت اسلامی، خانواده اساس همه امور است.
حجت الاسلام نقی‌پور فر اظهار کرد: علوم انسانی اسلامی با رویکرد خانواده‌محور باید در سطح ملی پیگیری شوند و اثربخشی آنها تنها در ذیل تقویت بنیان خانواده آشکار می‌شود.
وی با تصریح بر اینکه تمام نظام‌های اسلامی باید مبتنی بر خانواده باشند، عنوان کرد: کاهش آمار ازدواج و افزایش طلاق نه‌تنها برای نظام اسلامی مناسب نیست بلکه بحران‌آفرین است و امروز جامعه با چنین چالشی روبه‌روست.
رئیس پژوهشکده مدیریت اسلامی یادآور شد: اولین جلوه دین باید در خانواده نمود پیدا کند؛ بنابراین مسائل خانوادگی پیش از مسائلی مانند نماز و روزه در اولویت قرار دارند ضمن اینکه وضعیت نامطلوب کنونی جایگاه خانواده در جامعه اسلامی را ناشایست است و پیامدهایی نظیر شیوع سقط جنین را در پی داشته است.
این استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: بنیان خانواده سالم باید به‌عنوان پایه‌ای اصلی برای عبادات دینی مانند نماز نهادینه شود ضمن اینکه تخصیص بخش قابل توجهی از منابع دولتی به این حوزه ضروری است.
بی‌توجهی نسبت به خانواده یک خلأ جدی در نظام‌های سیاسی ایجاد کرده است
حجت الاسلام نقی‌پور فر ادامه داد: بی‌توجهی نسبت به اهمیت خانواده یک خلأ جدی در نظام‌های سیاسی ایجاد کرده است ضمن اینکه برنامه هفتم توسعه باید محوریت خانواده را مدنظر قرار دهد.
عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه قم با اشاره به شاخصه‌های خانواده اسلامی همچون طهارت مولد و تأهل سالم، اظهار کرد: غفلت از این اصول، جامعه را به سمت آسیب‌پذیری سوق داده است.
رئیس پژوهشکده مدیریت اسلامی تصریح کرد: خانواده سالم نیمی از دین تلقی می‌شود و رکن اصلی آن به شمار می‌رود ضمن اینکه جامعه اسلامی زمانی به استحکام می‌رسد که خانواده‌های آن سالم باشند؛ اما در غیاب چنین شرایطی، هویت جامعه و دین آسیب خواهد دید.
حجت السلام نقی‌پور فر گفت: انسان‌شناسی اسلامی همواره با پیوست سلامت معنوی همراه بوده و خانواده حلقه ارتباط فرد با اجتماع و بستری اساسی برای رشد انسان محسوب می‌شود.
عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه قم با اشاره به اظهارات محققان غربی تصریح کرد: آنان اعتقاد دارند کاهش سرعت جمعیت در ایران بی‌سابقه است و این مسئله را برای یک جامعه اسلامی ناپسند است.
ازدواج نقش قابل توجهی در رشد و تعالی انسان دارد
وی با اشاره به اینکه ازدواج نقش قابل توجهی در رشد و تعالی انسان در جنبه‌های گوناگون دارد، بیان کرد: سقف سنی ازدواج اسلامی برای پسران ۲۱ سال تعیین شده است، اما در حال حاضر این موضوع مورد توجه قرار نگرفته و میانگین سن ازدواج به ۲۷ سال افزایش یافته است و این مسئله نمایانگر ضعف نگرش صحیح نسبت به خانواده است.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: برخی آیات مرتبط با روابط اجتماعی زن و مرد، به‌ویژه در سوره احزاب، به میزان کافی مورد بررسی قرار نگرفته‌اند، در حالی که امروز توجه جدی به این مباحث ضرورت دارد.
حجت‌الاسلام نقی‌پور فر تاکید کرد: مقدمات بررسی جایگاه خانواده و نقش زن در جامعه از منظر اسلامی آن طور که باید، تدوین نشده است و چنین وضعیتی در یک جامعه اسلامی جای تأسف دارد.
رئیس پژوهشکده مدیریت اسلامی افزود: پژوهش‌های علمی باید بیشتر بر محوریت خانواده متمرکز شوند و مراکز علمی رسالت خود را در این زمینه با جدیت بیشتری دنبال کنند.
سلامت خانواده پایه و اساس پایداری نظام است
این استاد حوزه تصریح کرد: سلامت خانواده پایه و اساس پایداری نظام است که با وجود این، امروز جامعه با چالشی جدی در این زمینه مواجه شده است و مقام معظم رهبری نیز نسبت به کاهش جمعیت ابراز نگرانی کرده‌اند.
عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه قم ابراز کرد: حفظ ناموس، دین و نظام سه رکن اساسی و واجب است که ارتباطی ناگسستنی با یکدیگر دارند و غفلت از صیانت این سه امر می‌تواند باعث تزلزل در بنیان‌های جامعه و اسلام شود.
حجت‌الاسلام نقی‌پور فر تصریح کرد: حفظ ناموس و خانواده پایه‌ای برای حفظ دین و نظام اسلامی محسوب می‌شود و اهل بیت علیهم‌السلام و مراجع دینی نیز همواره تأکید فراوانی بر ترویج ازدواج و حفظ کیان خانواده داشته‌اند.
وی با اشاره به اهمیت تجلی اصول دینی در سیاست‌گذاری‌ها، بیان کرد: محوریت تمام سیاست‌ها باید قرآن باشد و تمامی پژوهش‌ها نیز باید بر همین مبنا انجام شود و مبانی علوم انسانی اسلامی را نیز باید از این منظر استخراج کرد.
این استاد حوزه همچنین تأکید کرد: قوانین و سیاست‌گذاری‌ها باید شامل سه محور تشکیل خانواده، تحکیم و تعالی خانواده، و پیشگیری از فروپاشی آن باشد.
رئیس پژوهشکده مدیریت اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: محوریت قرآن، پایه روش‌شناسی در عرصه‌های مختلف است که در این راستا عدم مترادف بودن واژگان قرآنی یکی از اصول بنیادی محسوب می‌شود که جامعیت و اصالت قرآن را نشان می‌دهد.
