از چهل‌وسه سالگی سینمای ایران تا بازگشت زندگی در غزه
خبرگزاری مهر، گروه مجله – فاطمه برزویی: بهمن‌ماه، با تمام خاطراتش، به نیمه نزدیک می‌شود و ۴۶ سال از آن روز تاریخی می‌گذرد؛ روزی که امام خمینی (ره) پس از سال‌ها دوری، قدم به خاک ایران گذاشت و موجی از شور و امید را در دل میلیون‌ها نفر به جریان انداخت. حالا، در دومین هفته این ماه، کشور همچنان درگیر اتفاقات ریز و درشتی است که هرکدام داستانی برای خود دارند؛ از تحولات سیاسی و اقتصادی گرفته تا رخدادهای اجتماعی که هر روز چهره‌ای تازه از جامعه را به نمایش می‌گذارد. برای آگاهی از جزئیات این اتفاق‌ها و مرور آنچه در هفته گذشته در کشور اتفاق افتاد خواندن گزارش زیر خالی از لطف نیست.
مزاحمان تلفنی اورژانس، آمبولانس بشویید!
هوای شهر در روزهای اخیر پر از اتفاقات عجیب و غیرمنتظره بود. در محله اندیشه، مأموران پلیس نوزادی را در گوشه‌ای از خیابان پیدا کردند، نوزادی که حتی بند نافش بریده نشده بود و در سرمای زمستان در داخل یک گونی رها شده بود. حال او وخیم بود اما تیم اورژانس به‌سرعت وارد عمل شد و جان این کودک را نجات داد. هنوز مشخص نیست که چه کسی او را در این شرایط رها کرده، اما این صحنه، یکی از تلخ‌ترین تصاویر این روزهای شهر بود.
هم‌زمان، در جاده قم به گرمسار، اتفاقی باورنکردنی افتاد. مأموران پلیس راه، یک تریلی ولوو را متوقف کردند و وقتی به سمت راننده رفتند، با پسر ۹ سالهای روبه‌رو شدند که پشت فرمان این غول جاده‌ای نشسته بود. او نه‌تنها گواهینامه نداشت، بلکه حتی از لحاظ قانونی، اجازه نشستن پشت فرمان یک دوچرخه را هم ندارد. پلیس بلافاصله خودرو را توقیف کرد و موضوع را برای بررسی بیشتر به مراجع مربوطه ارجاع داد.
در گوشه‌ای دیگر از کشور، دادگاهی در قزوین پرده از ماجرایی عجیب‌تر برداشت. متهمان پرونده رضایت خودروی طراوت نوین، که به اخلال در نظام اقتصادی متهم هستند، در جلسه محاکمه ادعا کردند که از قبل ثروتمند بوده‌اند. اما نکته عجیب این بود که یکی از متهمان مازراتی مدل روزی را به نام یک نوزاد ۲ ماهه ثبت کرده و یک خودروی بنز لوکس را به نام دختر ۴ ساله‌اش سند زده بود! اسناد و ارقام نشان می‌داد که این افراد فقط در حساب راننده شخصی‌شان میلیاردها تومان پول داشته‌اند و حتی برای او جشن عروسی مجلل برگزار کرده بودند. این پرونده هنوز ادامه دارد اما تاکنون ۲۸ هزار نفر شکایت خود را علیه این شرکت ثبت کرده‌اند. در همین راستا، همسر متهم ردیف اول که از حضور در دادگاه خودداری کرده بود، پس از صدور حکم جلب، دستگیر شد.
در همین روزها، بیلبوردهای شهری تهران ناگهان نمایش قیمت لحظه‌ای طلا را آغاز کردند، اتفاقی که توجه بسیاری از مردم را به خود جلب کرد. برخی این اقدام را گامی در جهت شفافیت اقتصادی دانستند، اما بعد از مدتی، تصاویر نشان داد که این اطلاعات ناگهان از بیلبوردها حذف شده است. هنوز مشخص نیست که چه نهادی مسئول این تغییر بوده، اما بسیاری این اتفاق را نشانه‌ای از تناقض در سیاست‌های اطلاع‌رسانی اقتصادی کشور می‌دانند.
در میان تمام این اخبار، دریاچه ارومیه پس از سال‌ها کاهش سطح آب، جان دوباره‌ای گرفته است. سطح آب آن ۱۶۰ کیلومتر مربع افزایش یافته و نشانه‌هایی از بهبود وضعیت این دریاچه دیده می‌شود. با این حال، کارشناسان هشدار داده‌اند که اگر مدیریت منابع آبی به شکل درستی ادامه پیدا نکند، این بهبود ممکن است موقتی باشد. و در نهایت، تصمیمی متفاوت از سوی قوه قضائیه گرفته شد.
دو شهروند که ۱۳ بار به اورژانس زنگ زده و مأموریت‌های کاذب ایجاد کرده بودند، با حکمی خاص روبه‌رو شدند. قاضی این دو نفر را علاوه بر پرداخت جزای نقدی، به نظافت و شست‌وشوی چهار دستگاه آمبولانس محکوم کرد.
غزه به شما خوش آمد می‌گوید
بحران در غزه همچنان ادامه دارد. پس از ماه‌ها جنگ، شهر هنوز از ویرانی‌های بی‌شمار رهایی نیافته اما نشانه‌هایی از بازگشت زندگی دیده می‌شود. در حالی که خیابان‌ها پر از ساختمان‌های نیمه‌ویران و آثار بمباران است، مردم فلسطین آرام‌آرام به خانه‌های خود برمی‌گردند، خانه‌هایی که شاید سقفی برای ماندن نداشته باشند، اما امیدی برای ساختن دوباره در آن موج می‌زند.
در همین حال، در رژیم اسرائیل نیز اوضاع چندان آرام نیست. اختلافات سیاسی و فشارهای بین‌المللی، فضای این رژیم را متشنج کرده است. در میان این بحران، برخی چهره‌های مذهبی صریح‌تر از همیشه درباره آینده این رژیم سخن می‌گویند. «موشه فریدمن»، یکی از خاخام‌های یهودی، معتقد است که پایان صهیونیسم نزدیک است و حتی مقامات رژیم صهیونیستی نیز این را می‌دانند. «ایهود اولمرت»، نخست‌وزیر پیشین این رژیم، نیز در گفت‌وگویی تلویزیونی هشدار داده که «بنیامین نتانیاهو» و دیگر عوامل اسرائیل، این رژیم را به سمت محاکمه‌های بین‌المللی کشانده‌اند. او حتی پیشنهاد کرده که نتانیاهو برای فرار از این شرایط، از صحنه سیاسی کنار برود.
در حالی که رژیم صهیونیستی با مشکلات داخلی دست‌وپنجه نرم می‌کند، در عرصه بین‌المللی نیز انتقادها به اوج رسیده است. «ابی مارتین»، روزنامه‌نگار آمریکایی، با انتقاد از سیاست‌های دولت آمریکا، از مردم کشورش خواسته که حمایت مالی از این رژیم را متوقف کنند. او معتقد است که رسانه‌های جریان اصلی، تحت تأثیر پیمانکاران نظامی هستند و این فلسطینی‌ها هستند که باید خود، داستان واقعی‌شان را روایت کنند.
در خیابان‌های غزه، اتفاقات دیگری در جریان است. همه با بازگشت به خانه‌هایشان گل و شیرینی پخش می‌کنند و مردم با نگاه‌های خسته اما امیدوار، این صحنه را تماشا می‌کردند، لحظه‌ای که برای آن‌ها چیزی بیشتر از یک جشن کوچک بود؛ نشانه‌ای از مقاومت، ایستادگی و شاید شروع دوباره. اما سازمان ملل در گزارشی اعلام کرده که این جنگ ۶۰ سال توسعه در نوار غزه را نابود کرده است. زیرساخت‌هایی که سال‌ها طول کشیده بود تا ساخته شود، حالا به تل خاکی تبدیل شده است.
در حالی که فلسطینی‌ها به خانه‌هایشان برمی‌گردند، سیاستمداران به دنبال راهکارهای خود هستند. «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، پیشنهاد داده که فلسطینی‌های غزه در اردن اسکان داده شوند، اما این طرح با واکنش‌های تندی روبه‌رو شده است. هم‌زمان، عربستان سعودی بار دیگر تأکید کرده که تا زمانی که کشور فلسطین تشکیل نشود، هیچ عادی‌سازی روابطی با اسرائیل در کار نخواهد بود. این موضع‌گیری نشان می‌دهد که مسئله فلسطین همچنان در مرکز معادلات سیاسی منطقه قرار دارد.
اما در میان این تحولات، مهمترین اتفاق، بازگشت مردم فلسطین به غزه است. با وجود ویرانی‌ها، آن‌ها از مقاومت تشکر می‌کنند و بازگشتشان را نشانه‌ای از پایداری می‌دانند. در خیابان‌های شهر، دیوارنوشته‌ها و بنرهای خوش‌آمدگویی نصب شده است: «غزه به شما خوش آمد می‌گوید» و «دوباره می‌سازیمش». مردم غزه به آینده فکر می‌کنند، آینده‌ای که شاید هنوز نامشخص باشد، اما برای ساختنش مصمم هستند.
جشنواره فیلم فجر چهل و سه ساله شد
هوای تهران در ۱۱ بهمن ماه رنگ و بوی سینما به خود گرفت. چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر در تالار وحدت افتتاح شد، جایی که سینماگران، مدیران فرهنگی و علاقه‌مندان به هنر گرد هم آمده بودند تا شاهد آغاز یکی از مهمترین رویدادهای هنری کشور باشند. اما امسال، جشنواره بیش از همیشه تحت تأثیر تغییرات و حواشی قرار داشت.
مراسم با پخش بخش‌هایی از فیلم «مادر» زنده‌یاد علی حاتمی آغاز شد، انتخابی که شاید پیامی برای تجلیل از سینمای کلاسیک ایران داشت. بعد از قرائت قرآن و سرود ملی، نوبت به صحبت‌های دبیر جشنواره رسید. او از سینما به‌عنوان هنری تأثیرگذار یاد کرد و گفت که جشنواره امسال فرصتی است برای نمایش فیلم‌هایی که چهره‌های تازه‌ای از هنر و اجتماع را به تصویر می‌کشند.
اما جشنواره فجر همیشه محلی برای تقدیر از بزرگان سینما بوده است. در مراسم افتتاحیه، از «رضا بابک»، «منوچهر والی‌زاده» و «سیروس الوند» تقدیر شد. این بخش از مراسم، گرمای خاصی به شب اول جشنواره بخشید، چرا که یادآور روزهایی بود که سینماگران قدیمی در کنار نسل جدید، روایت‌گر قصه‌های مردم بودند.
چهره‌های آشنایی هم در این مراسم دیده شدند؛ از «سیدعباس صالحی»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته تا «محمدرضا شریفی‌نیا»، «مرضیه برومند» و «فریدون جیرانی». اما چیزی که امسال بیشتر از همه به چشم می‌آمد، تغییراتی بود که جشنواره را از سالهای قبل متفاوت کرده بود. بسیاری از فیلم‌سازان مستقل امسال در جشنواره حضور ندارند و برخی چهره‌های شناخته‌شده، ترجیح داده‌اند کنار بمانند.
با تمام این‌ها، جشنواره فیلم فجر همچنان جذابیت و اهمیت خود را حفظ کرده است. فیلم‌های حاضر در بخش رقابتی، تنوع زیادی دارند و انتظار می‌رود که در روزهای آینده، واکنش‌های زیادی نسبت به آن‌ها شکل بگیرد. از امروز، سینماهای مردمی در سراسر کشور میزبان فیلم‌هایی خواهند بود که شاید آینده سینمای ایران را رقم بزنند. در نهایت، مراسم افتتاحیه با معرفی برگزیدگان بخش تبلیغات سینمای ایران به پایان رسید. حالا همه منتظرند ببینند که این جشنواره، در میان تغییرات و حاشیه‌هایش، چگونه پیش خواهد رفت و آیا می‌تواند شور و شوق سینما را مثل سالهای قبل زنده نگه دارد یا نه.
ورزشگاه آزادی زیر سایه درگیری
هوای ورزشگاه آزادی پر از هیجان و التهاب بود. هواداران پرسپولیس، درست در آستانه بازی حساس با تراکتور، دست به اقدامی عجیب زدند. اسکناس‌هایی که تصویر «علیرضا بیرانوند» و «مهدی ترابی» روی آن‌ها چاپ شده بود، در اطراف ورزشگاه پخش شد. هنوز کسی نمی‌دانست این حرکت با چه هدفی انجام شده، اما به سرعت فضای مجازی را پر کرد و بحث‌های زیادی را به راه انداخت. در همین حال، در ورودی ورزشگاه آزادی، گروهی از هواداران تراکتور با فشار زیاد، درب پارکینگ شماره ۴ را شکستند. ازدحام جمعیت باعث شد مسیرهای منتهی به استادیوم برای دقایقی بسته شود و مأموران امنیتی به زحمت شرایط را کنترل کردند.
داخل زمین اما داستان متفاوت بود. پرسپولیس با یک نمایش منظم و حساب‌شده، تراکتور را ۲-۰ شکست داد. این پیروزی نه‌تنها جایگاه تیم را در جدول محکم کرد، بلکه یک رکورد تاریخی هم به نام سرخ‌پوشان ثبت شد. پیش از این، استقلال و پرسپولیس هر دو با ۳۶۱ برد در لیگ برتر برابر بودند، اما حالا پرسپولیس با رسیدن به ۳۶۲ پیروزی، از رقیب سنتی خود پیش افتاده بود. بازیکنان با شادی خاصی زمین را ترک کردند، اما در سکوها و بیرون از استادیوم، اوضاع به این آرامی نبود.
فضای پرتنش مسابقه باعث شد درگیری‌هایی در میان تماشاگران شکل بگیرد. ۳۲ نفر مصدوم شدند؛ سه نفر از آن‌ها زن و بقیه مرد بودند. برخی روی سکوها آسیب دیدند و چند نفر هم به خاطر ازدحام و فشار جمعیت درگیر مشکلات تنفسی شدند. چند نفر نیاز به انتقال به بیمارستان پیدا کردند اما بیشتر مصدومان به صورت سرپایی مداوا شدند. در همین حال، مسئولان ورزشگاه خبر از خسارت‌هایی دادند که در جریان بازی به مجموعه وارد شده بود. نرده‌های ورودی ورزشگاه تخریب شد، تعدادی صندلی شکسته شد و حتی بخشی از سرویس‌های بهداشتی آسیب دید.
بعد از بازی، حواشی همچنان ادامه داشت. باشگاه تراکتور با انتشار بیانیه‌ای، اعتراض شدیدی به اتفاقات افتاده در ورزشگاه کرد. در این بیانیه، از فدراسیون فوتبال خواسته شد که به ماجرا رسیدگی کند و حتی هشدار داده شد که اگر فیلم‌های مربوط به این اتفاقات به فیفا ارسال شود، ممکن است پرسپولیس برای مدتی از حضور هوادارانش در ورزشگاه محروم شود.
در حالی که پرسپولیس روزهای خوبی را می‌گذراند، در استقلال اوضاع کاملاً متفاوت بود. «پیتسو موسیمانه»، سرمربی این تیم، اعلام کرد که اگر طلبش را تا پایان روز دریافت نکند، قراردادش را فسخ خواهد کرد. مدیران باشگاه سعی کردند این خبر را تکذیب کنند اما چند ساعت بعد، مشخص شد که موسیمانه به صورت رسمی از استقلال جدا شده است. کارنامه او در استقلال چندان درخشان نبود؛ ۱۴ بازی، ۳ برد، ۷ مساوی و ۴ شکست. حالا تیم در شرایطی بحرانی قرار داشت و «سهراب بختیاری‌زاده» به عنوان سرمربی موقت معرفی شد تا تیم را برای بازی با استقلال خوزستان آماده کند.
با جدایی موسیمانه، بحث دستمزد او هم به یکی از داغ‌ترین موضوعات تبدیل شد. برآوردها نشان می‌داد که او در مدت حضورش در استقلال، روزانه یک میلیارد و ۱۶۰ میلیون تومان دریافت کرده است، رقمی که برای بسیاری غیرقابل باور بود. با این حال، ماجرا هنوز تمام نشده بود. موسیمانه اعلام کرد که اگر طلبش را تا ۱۰ روز آینده دریافت نکند، از طریق فیفا شکایت خواهد کرد. وکلای او نیز تأیید کردند که پیگیری حقوقی این پرونده آغاز شده است.
در میان تمام این خبرها، یک اتفاق مثبت هم در ورزش ایران ثبت شد. «مریم طوسی»، دونده سرعتی کشورمان، در مسابقات دوومیدانی آمریکا موفق شد با ثبت زمان ۲۳.۶۰ ثانیه، رکورد ملی ایران در ماده ۲۰۰ متر داخل سالن را بشکند. پیش از این، این رکورد در اختیار «مائده چاوشی‌زاده» بود که ۲۵.۴۰ ثانیه ثبت کرده بود. حالا طوسی نه‌تنها عنوان نخست این رقابت را کسب کرده، بلکه استاندارد جدیدی را برای دوندگان ایرانی به جا گذاشته است.
حق‌آبه و مهاجرین؛ دو محور مهم مذاکرات
کابل در روزهای اخیر تحت تأثیر سفر «سید عباس عراقچی»، وزیر امور خارجه ایران، رنگ و بوی دیپلماسی به خود گرفته است. طالبان در حرکتی معنادار، «عبداللطیف نظری»، معاون شیعی وزارت اقتصاد افغانستان را برای استقبال از او به فرودگاه فرستادند. انتخاب این مقام شیعه، به نوعی پیامی بود از سوی حکومت طالبان به تهران، پیامی که نشان می‌داد طالبان نسبت به حساسیت‌های ایران درباره وضعیت شیعیان افغانستان آگاه است و می‌خواهد این موضوع را در روابط دو کشور لحاظ کند.
در میان گفتگوهای رسمی، مسئله حق‌آبه هیرمند یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده بود. «محمدحسن آخند»، رئیس الوزرای هیأت حاکمه طالبان، در دیدار با عراقچی تأکید کرد که تأمین حق‌آبه ایران از رود هیرمند را نه‌تنها یک تعهد قانونی، بلکه یک مسئولیت «شرعی و اخلاقی» می‌داند و طالبان خود را موظف به اجرای آن می‌بیند. با این حال، در حالی که افغانستان و ایران درباره حق‌آبه هیرمند توافقی مشخص دارند، در مورد سایر منابع آبی مشترک، هیچ قراردادی میان دو کشور وجود ندارد، موضوعی که بارها توسط مقامات افغانستانی مطرح شده و می‌تواند در آینده به یکی از چالش‌های مهم دو کشور تبدیل شود.
اما یکی دیگر از مسائل مهم در این سفر، بازگشت تدریجی مهاجرین افغان از ایران بود. «امیرخان متقی»، وزیر خارجه طالبان، از توافق دو طرف در این زمینه خبر داد. او اعلام کرد که در ایران چند میلیون مهاجر افغان حضور دارند که برخی از آن‌ها بیش از ۴۰ سال است در ایران زندگی می‌کنند و حالا امکان بازگشت یک‌باره آن‌ها وجود ندارد. به گفته او، این روند باید تدریجی باشد و طالبان نیز باید شرایط لازم برای بازگشت مهاجرین را فراهم کند. در همین حال، عراقچی تأکید کرد که دولت افغانستان بر بازگشت اتباع غیرقانونی پافشاری دارد. او اشاره کرد که تجربه‌های پیشین مهاجرین افغان از بازگشت به کشورشان چندان مثبت نبوده و این موضوع نیاز به مدیریت دارد.