گلدهی خارج از فصل نخل‌ها در بوشهر؛ تولید و کیفیت محصول در معرض تهدید
خبرگزاری مهر، گروه استانها: استان بوشهری یکی از قطب‌های تولید خرمای کشور است که سالانه حدود ۲۰۰ هزار تن محصول از ۳۸ هزار هکتار از نخلستان‌های استان برداشت می‌شود.
میزان تولید و برداشت محصول در استان بوشهر طی سال‌های اخیر روند صعودی داشته که یکی از عوامل آن افزایش سطح زیر کشت و عامل دیگر بهبود نظام مراقبتی است.
در کنار اقداماتی که برای تقویت تغذیه و رسیدگی به نخل‌ها صورت می‌گیرد، نیاز است که اقدامات مراقبتی در مقابل آفات، تغییرات دمایی، رطوبت و دیگر عوامل مؤثر انجام شود.
در سال‌های اخیر، تغییرات اقلیمی و نوسانات دمایی به یکی از چالش‌های اساسی کشاورزی در سراسر جهان تبدیل شده است و این موضوع در نقاط مختلف به عنوان یک مسئله جدی محسوب می‌شود.
در استان بوشهر، که به عنوان یکی از مراکز اصلی تولید خرما در ایران شناخته می‌شود، این تغییرات به ویژه در زمینه گلدهی درختان خرما تأثیرگذار بوده است.
گلدهی خارج از فصل، که ناشی از افزایش دما و کاهش رطوبت است، می‌تواند عواقب جدی برای باغداران و صنعت خرما داشته باشد و می‌طلبد که کشاورزان مراقبت‌های لازم را در این زمینه داشته باشند.
گل دهی خارج از فصل نخل‌ها
یکی از نخل‌داران استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: هر ساله در اواخر اسفند و اوایل فصل بهار نسبت به گرده‌فشانی و بارورسازی نخل‌های خود اقدام می‌کنیم.
امیررضا عباسی اضافه کرد: امسال شاهد گل دهی خارج از فصل نخل‌ها و رویش و رشد یک باره خوشه‌های خرما هستیم که این موضوع به عنوان یک تهدید محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: در این شرایط تعابیر و تفسیرهای مختلفی در مورد نحوه و زمان بارورسازی نخلل‌ها مطرح می‌شود که انظار می‌رود با ارائه آموزش‌های لازم به کشاورزان شاهد عملکرد مناسب در این زمینه باشیم.
تأثیر تغییرات دمایی بر گلدهی نخل‌ها
یکی از کارشناسان حوزه کشاورزی در استان بوشهر به خبرنگار مهر گفت: درختان خرما معمولاً در اواخر سال گلدهی می‌کنند اما با افزایش دماهای غیرمعمول و کاهش رطوبت خاک، این روند طبیعی مختل شده و ممکن است درختان زودتر یا دیرتر از موعد مقرر گل دهند.
غلامرضا طوسی اضافه کرد: این موضوع نه تنها بر کیفیت میوه‌ها تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه می‌تواند منجر به کاهش محصول و آسیب به درآمد کشاورزان شود.
وی خواستار دقت نظر کشاورزان در زمان مناسب بری گرده‌افشانی شد و تاکید کرد: اکنون برای گرده‌افشانی و بارورسازی نخل‌ها زود است و کشاورزان نباید در این زمینه عجولانه تصمیم‌گیری و اقدام کنند.
این کارشناس حوزه کشاورزی بیان کرد: استفاده از روش‌های نوین آبیاری مانند آبیاری قطره‌ای و جمع‌آوری آب باران می‌تواند به حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از گلدهی خارج از فصل کمک کند و کمتر شاهد بروز چنین مشکلاتی خواهیم بود.
طوسی با تاکید بر لزوم آموزش کشاورزان درباره تکنیک‌های مدرن کشاورزی و اهمیت حفظ منابع آبی خاطرنشان کرد: یکی از راهکارهای مؤثر برای مقابله با تهدید گلدهی غیرمترقبه، آگاهی‌رسانی به کشاورزان است.
وی ادامه داد: برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی می‌تواند به باغداران کمک کند تا با تغییرات اقلیمی آشنا شوند و روش‌های مناسب برای مقابله با آنها را یاد بگیرند.
کشاورزان توصیه‌های فنی را رعایت کنند
با توجه به گل دهی خارج از فصل درختان خرما در استان بوشهر، سازمان جهاد کشاورزی توصیه‌هایی را به کشاورزان ارائه کرده است که زمان و ساعت مناسب برای گرده‌افشانی ارائه شده است.
در این اطلاعیه آمده است: تغییرات ناگهانی دما در دیماه و کاهش شدید رطوبت نسبی و بارندگی در استان بوشهر باعث شد نخیلات بعضی از مناطق استان دچار گلدهی خارج از فصل شوند.
با توجه به نامناسب بودن شرایط کنونی برای گرده افشانی نخیلات رعایت توصیه‌های فنی ذیل باعث کاهش ضرر و زیان باغداران خواهد شد.
بعد از ظهور خوشه‌های ماده و باز شدن آنها، در صورت وجود خوشه‌های رسیده نر، عملیات گرده افشانی با حجم مناسب از خوشه‌چه‌ها (ریسه‌های) نر انجام شود و در صورت نیاز، این عملیات، یک هفته تا ۱۰ روز بعد تکرار شود.
مناسب‌ترین زمان برای عملیات گرده افشانی ساعات ۹ تا ۱۲ ظهر است که تا قبل از کاهش دمای شب تلقیح صورت گیرد.
استفاده از پوشش‌های کاغذی یا پلاستیکی با رنگ مشکی بر روی اسپات گرده افشانی شده برای مدت ۴۸ ساعت می‌تواند به تلقیح بهتر میوه کمک کند.
با توجه به اینکه در شرایط کنونی ممکن است درخت تحت تنش‌های ناشی از خوشه دهی خارج از فصل باشد از هرگونه تغذیه چه به صورت مصرف در پای ریشه و یا محلول پاشی روی اندام‌های هوایی پرهیز شود. بعد از تلقیح خوشه‌ها و مناسب شدن شرایط دمایی می‌توان تغذیه را شروع کرد.
در پایان اطلاعیه سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر آمده است: تاکید می‌شود با توجه به شرایط اقلیمی موجود باغداران عزیز نسبت به بیمه باغات خود اقدام کنند.
با توجه به اهمیت خرما به عنوان یک محصول استراتژیک در بوشهر، توجه به تغییرات اقلیمی و تأثیر آن بر گلدهی درختان خرما ضروری است و با اتخاذ تدابیر مناسب و مدیریت منابع، می‌توان از این تهدید جلوگیری کرد و آینده‌ای پایدار برای صنعت خرما در استان بوشهر رقم زد.
کشاورزان باید همواره مراقب شرایط محیطی باشند و برای مقابله با چالش‌های جدید آماده باشند تا بتوانند کیفیت و کمیت تولید خود را حفظ کنند.
